Na samy początku musimy zdefiniować pojęcie pożyczki i odpowiedzieć sobie na pytanie kto może ją udzielać. Przez umowę pożyczki polski system prawny rozumie umowę na mocy, której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść na własność określoną kwotę pieniężna lub określoną rzecz a druga strona zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy, albo rzecz tego samego gatunku i tej samej jakości. W tym artykule skupimy się tylko na pożyczkach pieniężnych.
Udzielać ich może każdy podmiot, który ma zdolność prawną. Pożyczkodawcą może być zatem zarówno bank, firma, jak i osoba fizyczna. Co ważne, jeśli pożyczki udziela bank, to jej przedmiotem mogą być tylko pieniądze, w znaczeniu środków płatniczych. Podstawa udzielenia pożyczki przez bank jest złożenie wniosku o pożyczkę przez daną osobę.
Wniosek taki składany jest na piśmie. Jeśli pożyczka jest związana z wydaniem karty kredytowej oraz karty z odroczonym terminem płatności wniosek o pożyczkę jest zawarty w samym wniosku o wydani takiej karty.
Z wnioskiem o udzielenie pożyczki może wystąpić zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna. W chwili obecnej banki praktykują jednak podział. Pożyczki udzielane są zazwyczaj tylko osobom fizycznym, natomiast osoby prawne korzystają głównie z oferowanych przez banki kredytów.
Podział taki spowodowany jest głównie faktem, że osoby prawne zainteresowane są pożyczaniem bardzo dużych kwot pieniężnych, a umowa pożyczki nie daje bankom możliwości weryfikacji na co wydawane są pieniądze. Taką możliwość dają natomiast umowy kredytowe.
Dlatego też banki chętniej udzielają pożyczek tylko osobom fizycznym, które zazwyczaj potrzebują mniejsze kwoty, np. na zakup nowej pralki, lodówki, czy innych sprzętów. Należy pamiętać, że osoba fizyczna może ubiegać się o pożyczkę tylko w przypadku, kiedy ma pełną zdolność do czynności prawnych. Nabywa się ją z chwilą uzyskania pełnoletności. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy osoba jest pełnoletnia, ale i tak nie może ubiegać się o pożyczkę.
Ma to miejsce w sytuacji ubezwłasnowolnienia częściowego lub całkowitego. Osoba małoletnia, a także osoba ubezwłasnowolniona nie może ubiegać się o pożyczkę, nawet za zgodą swojego przedstawiciela ustawowego. Oprócz posiadania pełnoletności i braku ubezwłasnowolnia osoby takie muszą spełniać jeszcze jedne kryterium- muszą posiadać zdolność do spłaty pożyczki. Chociaż prawo nie nakazuje bankom badania sytuacji majątkowo-finansowej osoby ubiegającej się o pożyczkę, to banki przed podjęciem decyzji o udzieleniu pożyczki badają zdolność pożyczkobiorcy do jej spłaty.
Osoba ubiegająca się o pożyczkę, w celu weryfikacji jej zdolności do spłaty zaciągniętej pożyczki, powinna przedłożyć wymagane przez bank dokumenty i informacje dotyczące własnej sytuacji majątkowej. Metoda badania zdolności do spłaty pożyczki stanowi z reguły przedmiot regulacji wewnętrznej banku. Mogą one różnić się w zależności od tego o jaką kwotę pożyczki ubiega się dana osoba. Im wyższa kwota, tym sprawdzanie będzie dokładniejsze i potrzebna będzie większa liczba dokumentów.
Należy nadmienić, że bank sprawdzając zdolność do spłaty pożyczki sprawdza, czy pożyczkobiorca będzie wstanie spłacić zaciągniętą pożyczkę wraz z odsetkami w przewidywanym w umowie czasie.
W samej umowie pożyczki musi być wyrażona określona kwota i waluta pożyczki.Polskie przepisy prawne, z małymi wyjątkami, zobowiązują strony pożyczki, by pożyczka była wyrażona w pieniądzu polskim.
Istotnym elementem umowy pożyczki jest wysokość odsetek. Odsetki są niejako kosztem, jaki musi ponieść pożyczkobiorca za udzielenie mu pożyczki. Ale uwaga oprocentowanie pożyczek może mieć charakter stały lub zmienny. Stałe oprocentowanie odsetek stosowane jest przy pożyczkach krótkoterminowych, natomiast zmienna, przy pożyczkach długoterminowych.
Istnieje też pożyczka bez prowizji.
Jest ona udzielana zazwyczaj z dwóch powodów. Pierwszy to sytuacja, kiedy chcemy kupić sprzęt AGD na raty. W takim przypadku sklepy zazwyczaj udzielają pożyczek z oprocentowaniem 0 zł. Przy takiej umowie pożyczkobiorca oddaje dokładnie taka kwotę jaka otrzymał od podmiotu nieudzielającego pożyczkę.
Innym przykładem pożyczki z oprocentowaniem 0% stanowią pierwsze pożyczki udzielane przez parabanki.
Chodzi tutaj mianowicie o tzw. chwilówki. Pierwsza pożyczka w parabanku zazwyczaj jest darmowa, aby zachęcić klientów do skorzystania takiej formy udzielania pomocy. Pożyczki takie udzielane są zazwyczaj na bardzo krótki okres czasu ( 7 lub 14 dni) i na stosunkowo niewielkie kwoty pieniężne.
